Antarktika’nın derinliklerinde, milyonlarca yıl öncesine ait buz tabakaları, insanlığın iklim değişikliğiyle mücadelesine dair çarpıcı bir hikaye anlattı.
Bilim insanları, Batı Antarktika Buz Tabakası’nda (WAIS) yer alan antik buzullardaki hava baloncuklarını inceleyerek, 67 bin yıl önceki ani iklim değişimlerinin küresel orman yangınlarıyla eş zamanlı olarak gerçekleştiğini keşfetti. Bu bulgu, iklim değişikliğinin sadece sıcaklık dalgalanmalarıyla değil, aynı zamanda yangınların sıklığı ve şiddetiyle de bağlantılı olduğunu ortaya koydu.
Nature dergisinde yayımlanan bu araştırma, günümüz iklim krizine dair önemli uyarılarda bulundu.
Oregon Üniversitesi’nden iklim bilimci Ben Riddell-Young liderliğinde yürütülen çalışma, Antarktika’daki buz çekirdeklerinde hapsolmuş metan gazı izotoplarını analiz etti.
Ekip, 67 bin yıllık bir zaman dilimini kapsayan buzul örneklerini kütle spektrometrisi yöntemiyle inceleyerek, metan gazındaki karbon ve hidrojen izotoplarının anormal yükselişlerini tespit etti.
Riddell-Young, “Başlangıçta amacımız, son buzul döneminde metan gazı seviyelerindeki ani artışların kaynağını anlamaktı. Ancak bulgular, yangınlardan kaynaklanan gazların bu artışlarda önemli bir rol oynadığını gösterdi” dedi. Bu yükselişlerin, özellikle ani iklim değişimleriyle aynı döneme denk gelmesi, yangınların iklim olaylarıyla bağlantısını açıkça ortaya koydu.
BUZULLARIN ANLATTIĞI YANGIN HİKÂYESİ
Antarktika’daki buz tabakaları, adeta bir zaman kapsülü gibi geçmişin iklim sırlarını sakladı.
Buzun içinde hapsolmuş hava baloncukları, atmosferdeki metan gazının kökenine dair ipuçları sundu.
Riddell-Young ve ekibi, metan izotoplarındaki anomalilerin, yangınlardan kaynaklanan karbon emisyonlarıyla ilişkili olduğunu belirledi.
Örneğin, biyolojik kaynaklardan (algler veya hayvan atıkları gibi) gelen metan izotop bileşiminde düşüş gösterirken, yangınlardan kaynaklanan metan seviyeleri ise belirgin bir yükseliş sergiledi. Bu bulgu, 67 bin yıl önceki ani iklim değişimlerinin, bölgesel kuraklıkları ve yangınları tetiklediğini gösterdi.
Cambridge Üniversitesi’nden Prof. Dr. Eric Wolff, bu keşfin önemine vurgu yaparak, “Antarktika buzulları, geçmiş iklim olaylarını anlamak için eşsiz bir arşiv sunuyor. Bu çalışma, yangınların iklim değişikliğiyle nasıl bir döngü oluşturduğunu gösteriyor. Günümüzde de benzer bir döngüyle karşı karşıyayız” dedi.
Wolff, modern iklim değişikliğinin, özellikle artan sıcaklıklar ve kurak dönemler nedeniyle orman yangınlarını daha sık ve şiddetli hale getirdiğini belirtti.
GÜNÜMÜZ İKLİM KRİZİNE TARİHTEN GELEN UYARI
Araştırma, geçmişteki iklim değişimlerinin bölgesel ısınma, yağış düzenlerinde kaymalar ve kuraklık gibi faktörlerle yangınları tetiklediğini ortaya koyarken, günümüz iklim krizine dair de önemli bir perspektif sundu. Riddell-Young, “Geçmişteki ani iklim değişimleriyle bugünkü küresel ısınma arasında önemli farklar var. Günümüz ısınması, insan kaynaklı sera gazı emisyonlarıyla daha uzun süreli ve küresel bir etkiye sahip. Ancak yangınların iklimle olan bağlantısı, geçmişten günümüze uzanan bir gerçek” dedi. Bu bağlamda, orman yangınlarının artışı, iklim değişikliğinin hem bir sonucu hem de bir tetikleyici unsuru olarak karşımıza çıktı.
Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden Prof. Dr. Nerilie Abram, çalışmayı değerlendirirken, “Bu bulgular, iklim değişikliğinin sadece sıcaklık artışıyla sınırlı olmadığını, ekosistemler üzerinde zincirleme etkiler yarattığını gösteriyor. Orman yangınları, karbon salımını artırarak küresel ısınmayı daha da körüklüyor” dedi. Abram, özellikle Amazon ve Avustralya’daki son yangınların, bu döngünün modern bir yansıması olduğunu vurguladı.
ANTARKTİKA’DAN GELECEĞE MESAJ
Antarktika’daki buz çekirdekleri, sadece geçmişin hikâyesini anlatmakla kalmıyor, aynı zamanda geleceğe dair kritik uyarılarda bulundu.
Exeter Üniversitesi’nden Dr. Thomas Roland, “Buzulların erimesi, sadece deniz seviyesini yükseltmekle kalmıyor, aynı zamanda geçmişten gelen bu tür verilerin kaybına da yol açıyor. Bu bilgileri korumak ve anlamak, iklim değişikliğiyle mücadelede hayati önem taşıyor” dedi.
Araştırmacılar, bu bulguların iklim politikaları ve yangın yönetimi stratejileri için önemli bir temel oluşturduğunu belirtti.
Riddell-Young, “Sera gazı emisyonlarını azaltmadığımız sürece, yangınların sıklığı ve şiddeti artmaya devam edecek. Antarktika’daki buzul baloncukları, bize bu döngüyü kırmanın ne kadar acil olduğunu hatırlatıyor” diyerek sözlerini tamamladı.
GEÇMİŞTEN DERS, GELECEĞE UMUT
Antarktika’nın buzullarında saklı 67 bin yıllık hikâye, iklim değişikliğinin sadece bir çevre sorunu olmadığını, aynı zamanda yangınlar gibi ekosistemsel olaylarla iç içe geçtiğini gösterdi.
Bilim insanları, bu keşfin, karbon emisyonlarını azaltma ve yangın önleme stratejilerini güçlendirme konusunda acil eyleme geçilmesi gerektiğini vurguladı.
Antarktika’dan gelen bu uyarı, insanlığın iklim kriziyle mücadelesinde yeni bir perspektif sunarken, geçmişten gelen derslerin geleceği şekillendirme gücüne sahip olduğunu bir kez daha kanıtladı.
